Efe

2000 sonrası doğan Z kuşağını Efe’den daha iyi temsil eden bir isim bulmak zor. 2019 verilerine göre ismi Efe olan 350.000’e yakın insanın %97’si 2000 yılı ve sonrasında doğmuş. Başka bir deyişle, 2019’da Her 100 Efe’den 97’si 19 yaşın altındaymış.

Nişanyan, Efe isminin artan popülerliğinin ardında Kurtlar Vadisi’nin olabileceğini söylüyor¹. Sebebi, dizide Polat Alemdar diye bilinen baş karakterin gerçek isminin Efe Yakup Karahanlı olması. Diziyi seyretmediğim için Efe isminin dizide ne kadar yer aldığını ve aldıysa da bunun seyirciler arasında ne kadar önemsendiğini bilmiyorum. Ancak yukarıdaki grafiğin de gösterdiği gibi, Kurtlar Vadisi’nin gösterime girdiği 2003 Ocak ayında bebeklere Efe isminin verilmesinin de hız kazandığı gözüküyor. Bu kırılma noktası 2001-2004 yılları arasına daha yakından baktığımızda daha belirgin:

Efe isminin dizi gösterime girmeden önce de popülerleşmeye başladığını dikkate alırsak ben kesin bir hükme varmaktan kaçınıyorum. Bu bir tesadüf de olabilir. Ya da belki dizi yapımcıları karakterlerine isim seçerken son yıllarda popülerleşen bir isim seçmek istemişlerdir ve dolayısıyla aradaki sebep sonuç ilişkisi tam tersi yönde olabilir. Muhtemelen 2007’de yayınlanmaya başlayan Kavak Yelleri’nin senaristleri de bilinçli ya da bilinçsiz olarak son yıllarda moda olmaya başlayan bu ismi baş karakterlerinden birisine verdiler.

Sebebi ne olursa olsun, bu ismin 21. yüzyıl bebek isimlerine damgasını vurduğu aşikar. Ancak biraz daha detaylı baktığımızda coğrafi olarak ülkenin her bölgesinde eşit derecede yaygınlık kazanmadığını görüyoruz.

Efe, 2003’e kadar Ege kıyıları ve Trakya’da popülerken, 2003-2006 arası bir taban kayması yaşamış. 2006’dan bu yana Orta Anadolu Efe isminin en popüler olduğu bölge ve Orta Doğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu’daki kullanımı (ülkenin diğer kısımlarına göre) geride kalmış.

Efe isminin coğrafi dağılımının zaman içindeki değişimine 3 ayrı dönemi ele alarak baktım. Bunların ilki 1940-2003 arası, yani Efe’nin nispeten nadir kullanıldığı dönem. Bu döneme “Geleneksel Efe” dönemi diyorum. Nüfüsa kayıtlı olunan ilçeleri baz alırsak, bu dönemde doğan insanlara Efe isminin en sık verildiği ilçeler aşağıdaki haritada görüldüğü gibi Ege kıyıları ve Trakya. Batı Anadolu’daki zeybek kültürünü düşününce beklenen bir harita görüyoruz.

Coğrafi polarizasyon.

Tek isim olarak kullanılmıyor. En sık gözlenen şekil ilk isim Efe, yanında bir göbek adı. Efe’yle beraber en sık kullanılan göbek adları: Yağız, Yiğit, Eymen, Seymen, vs.

Table: Efe ismiyle beraber en sık kullanılan 10 göbek adı